Nużeniec z.łac.Demodex należy  do podgromady roztoczy. W świetle ostatnich badań ten mikroskopijnych rozmiarów pasożyt wywołuje zarówno dolegliwości okulistyczne,                   jak i dermatologiczne.  

U wielu dorosłych  w wielu mieszkach włosowych mogą występować Demodex folliculorum oraz Demodex brevis, które mogą stać się patogenne. Obecność roztoczy ich jaj i odchodów powoduje zapalenie mieszków, których zawartość przedostaje się do skóry i wywołuje odczyn na ciało obce.

Demodex folliculorum oraz Demodex brevis. bytują w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych skóry twarzy, gdzie odżywiają się lipidami i wydzieliną łojową. Najliczniej zlokalizowane są w okolicach nosa, dookoła oczu, na czole i brodzie.

Okuliści coraz częściej zwracają uwagę na możliwość występowania nużeńca u pacjentów z przewlekłym zapaleniem brzegów powiek. Z dermatologicznego punktu nużeniec może wywoływać schorzenia podobne do trądziku rózowatego-demodicosis. Schorzenia te często sobie towarzyszą.

Częstość zarażenia nużeńcem rośnie wraz z wiekiem, co ma prawdopodobnie związek ze zmniejszeniem odporności u osób starszych.

Do zarażenia roztoczami z rodzaju Demodex dochodzi drogą kontaktową oraz prawdopodobnie za pośrednictwem kurzu, w którym mogą znajdować się jaja. Nie można zarazić się od zwierząt, ponieważ nużeniec jest gatunkowo swoisty.

Obraz kliniczny demodekozy

Stan chorobowy spowodowany obecnością nużeńca nazywa się demodekozą, nużycą.
Za objawy demodekozy powiek odpowiadają następujące procesy: zaczopowanie torebek włosowych i kanalików wyprowadzających z gruczołów łojowych, przerost nabłonaka, reakcja zapalna na obecność roztoczy.Często schorzenie jest błędnie diagnozowane jako zapalenie alergiczne lub infekcja bakteryjna,grzybicza. Dopiero brak poprawy po długotrwałym leczeniu
skłania do rozważenia innej przyczyny przewlekłego zapalenia.

Demodex, bytujący w mieszkach włosowych rzęs, jes przyczyną uporczywego, swędzącego jednostronnego,przewlekłego zapalenie brzegów powiek (blepharitis) a czasem także spojówek (blepharoconjunctivitis).
Poruszające się w torebce włosowej nużeńce drażnią mechanicznie brodawkę i cebulkę włosową, a ich produkty metaboliczne powodują drażnienie chemiczne i rozdęcie brodawki.
W efekcie tego w obrazie klinicznym zapalenia brzegów powiek są widoczne: złuszczanie skóry powiek rozszerzone naczynia krwionośne skóry powiek  Jednym z częstych objawów zakażenia nużeńcem jest nadmierne wypadanie rzęs.

Niekiedy zmiany wywołane przez nużeńce mogą przebiegać bez wyraźnych cech patologicznych. U części pacjentów objawy są często mało charakterystyczne i niespecyficzne. Pacjenci skarżą się przede wszystkim na uporczywe swędzenie, pieczenie powiek oraz ich zaczerwienienie.

Demodex folliculorum może zająć także skórę twarzy wywołując typowe objawy charakterystyczne dla trądziku różowatego. Typowe są  jednostronne, swędzące,przymieszkowe grudki, krostki na policzkach i czole.

BADANIE NA OBECNOŚĆ NUŻEŃCA

Ponieważ schorzenie jest interdyscyplinarne w Medical Maragret Spa nasi spec. dermatologii i okulistyki dr Joanna i dr Maciej Broccy zajmą się każdym pacjentem kompleksowo.

Stwierdzenie obecności nużeńca jest bezinwazyjne. W tym celu pobiera się od pacjenta kilka rzęs, które często bardzo łatwo wychodzą. Rzęsy zabezpiecza się w sporządzonym odpowiednio preparacie, który jest następnie dokładnie badany pod mikroskopem. Zawartość  mieszków można wydobyć ekstraktorem zaskórników lub metodą cyjanoakrylanową. Metoda ta polega na nalożeniu na wykwit kropli szybko schnącego kleju i dotknięciu go szkiełkiem podstawowym. Po wyschnięciu kleju szkiełko odrywa się wraz z warstwą rogową i zawartością mieszka włosowego.  Tak uzyskany materiał umieszczamy pod mikroskopem.

Decyzję o sposobie leczenia podejmuje lekarz okulista oraz dermatolog w oparciu o obraz kliniczny i wynik badania-parazytologicznego.
Czas terapii wynosi kilka miesięcy (minimum 2 miesiące) i wymaga systematyczności i dobrej współpracy pacjent-lekarz.