Kiedy należy zgłosić się do lekarza wenerologa?

Choć zmiany chorobowe o charakterze wenerologicznym często dotyczą obszarów intymnych, nie należy wstydzić się i zwlekać z wizytą u lekarza, by nie doprowadzić do zaawansowania stanu chorobowego. Konsultacji wymagają wszelkie zmiany skórne w obrębie narządów płciowych, takie jak krosty, pęcherzyki, owrzodzenia, przebarwienia, zaczerwienienie, świąd, zmiany w konsystencji i zapachu wydzielin.
Na konsultację należy zgłosić się już w przypadku wystąpienia pierwszych niepokojących objawów, szczególnie w przypadku świadomości podjęcia ryzykownego stosunku seksualnego.  Kontroli u lekarza wenerologa powinien poddać się także partner seksualny pacjenta.

Osoby aktywne seksualnie narażone są na ryzyko zakażenia drobnoustrojami przenoszonymi drogą płciową. Niestety związane jest to z możliwością wystąpienia choroby o poważnych konsekwencjach, jak również problemów z zajściem w ciążę, czy powikłań u noworodka. Tymczasem wiele chorób przenoszonych tą drogą, szczególnie w okresie początkowym może nie dawać żadnych objawów. Ważne jest więc prawidłowe dobranie badań laboratoryjnych.

Wirus HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) u większości mężczyzn nie powoduje problemów zdrowotnych. Według badań tylko u około 1% aktywnych seksualnie mężczyzn może on być przyczyną trudnych do wyleczenia brodawek narządów moczowo-płciowych, grudkowatości bowenoidalnej oraz choroby Bowena. Jeszcze rzadziej przyczynia się do powstania raka prącia i odbytu. Prawdopodobieństwo wystąpienia tych schorzeń zwiększa się u mężczyzn:

- homo- i biseksualnych (jest 17 razy większe niż u mężczyzn heteroseksualnych),
- z chwilowo osłabionym układem odpornościowym,
- którzy są nosicielami wirusa HIV.

 

 

 

Jak dochodzi do zakażenia wirusem HPV u mężczyzn?

Wirus brodawczaka ludzkiego jest przenoszony poprzez kontakt z naskórkiem, w wyniku czego powstają tzw. kurzajki oraz brodawki, lub poprzez kontakty seksualne. Istnieje ponad 130 typów wirusów HPV, jednak zarówno dla mężczyzn, jaki i dla kobiet najgroźniejsze są tylko niektóre typy wirusa.

 

KŁYKCINY KOŃCZYSTE
Okres wylęgania kłykcin  wynosi średnio 3 miesiące.
Najbardziej zakaźne są kłykciny kończyste wywołane przez niskoonkogenne wirusy HPV typu wirusa (HPV 6, 11, 16, 18, 33, 35, 42);
Są to  wypukłe brodawki, które umiejscawiają się na: prąciu, wokół odbytu, wargach sromowych, łukach podniebiennych.
 
Typy niskiego ryzyka to także  wirusy HPV typu 1 i 2 wywołujące potocznie zwane  kurzajki czy brodawki wirusowe.
Kłykciny  kończyste  są  grudkami  przyrosłymi  do  typu  brodawek o konsystencji miękkiej, biało-szarych lub różowych, wydłużonych,  nitkowatych,  często  uszypułowanych,  które mogą być pojedyncze lub mnogie. Długo trwające tworzą rozległe zlewające się zmiany chorobowe o powierzchni kalafiorowatej, groniastej.
Typy wysokiego ryzyka (onkogenne, czyli związane z rozwojem nowotworu): wirusy HPV 16 i 18 są wysoko rakotwórcze, jednak u mężczyzn bardzo rzadko są przyczyną raka prącia czy odbytu.
Onkogenne typy  wirusa mogą wywołać zmiany  dysplastyczne, nowotworowe (w tym: raka szyjki macicy, raka kolczystokomórkowego prącia, raka odbytu).

INNE RODZAJE KŁYKCIN

 

KŁYKCINY OLBRZYMIE (Buschkego-Löwensteina)

Wywoływane przez wirusy typu HPV-6 i HPV-11.
Bardzo duże, brodawkujące, grzybiasto-kalafiorowate twory, charakteryzujące się powolnym, wieloletnim wzrostem oraz
miejscowym naciekaniem podścieliska.
Obecnie uważane za postać raka brodawkującego.

 

GRUDKOWATOŚĆ BOWENOIDALNA (Bowenoid Papulosis)
Różowe lub o lekko brunatnym odcieniu zmiany grudkowate, wieloogniskowe zlokalizowane na żołędzi.
To wieloogniskowa barwnikowa choroba Bowena wywołana przez  wirusy  HPV-16,  HPV-33,  HPV-34  (wirusy wysokoonkogenne).
Zmiany  skórne  mają  charakter  płasko  wyniosłych  grudek o średnicy kilku milimetrów, gładkiej powierzchni i zabarwieniu brunatnym. U kobiet zlokalizowane są na wargach sromowych w fałdach pachwinowych i w okolicy odbytu. U mężczyzn – głównie na żołędzi.
Kobiety z Bowenoid Papulosis lub partnerki mężczyzn z tą chorobą stanowią grupę wysokiego ryzyka rozwoju raka szyjki macicy.

 

CHOROBA BOWENA (erytoplazja Queyrata) stan przednowotworowy
Wywoływana przez te same typy wirusów (HPV-16, HPV-33
i HPV-34), co grudkowatość bowenoidalna.
Występuje u osób starszych po 60. roku życia. Zmiany chorobowe zlokalizowane są na narządach płciowych w postaci blaszkowatych, czerwonych, dobrze odgraniczonych ognisk. Choroba  charakteryzuje  się  powolnym,  wieloletnim  wzro-stem. Nie ma tendencji do samoistnego ustępowania.Zaliczana  jest  do  grupy  wysokiego  ryzyka  rozwoju  zmian
nowotworowych.

 

 

 

Objawy HPV

Większość infekcji wywoływanych przez HPV nie ma znaczenia klinicznego, ponieważ bardzo często dzięki działaniu układu immunologicznego zakażenie brodawczakiem ustępuje samoistnie. Wtedy zakażenie wirusem HPV przebiega w postaci bezobjawowej - jest to tzw. faza latencji.

Jednak zanim dojdzie do samoczynnej eliminacji wirusa z organizmu, mija ok. 2 lat. W tym czasie osoba zakażona może nieświadomie zarazić partnera seksualnego.

W przypadku mężczyzn, których system immunologiczny jest osłabiony, może dojść do przewlekłego zakażenia HPV i wtedy choroba przebiega w postaci klinicznej. W przypadku klinicznym objawami zakażenia są:

- brodawki narządów moczowo-płciowych

- kłykciny, czyli brodawki płciowe u mężczyzn mogą się pojawić na penisie (najczęściej na żołędzi pod napletkiem i w środkowej części penisa), na mosznie, w pachwinach i w okolicy odbytu, a nawet wewnątrz cewki moczowej. Brodawki  mogą być wypukłe, płaskie lub w kształcie kalafiorowatych guzków. Zwykle kłykciny pojawiają się kilka tygodni lub miesięcy po stosunku płciowym z osobą zakażoną.

Wirus HPV u mężczyzn - diagnoza

Kłykciny kończyste są jedynym widocznym objawem zarażeniem typem niskiego ryzyka wirusa HPV i mogą być zdiagnozowane podczas wizyty w gabinecie lekarskim.
Test na obecność HPV u mężczyzn

Infekcję utajoną można wykryć wyłącznie przez wykonanie testu na obecność DNA HPV. Dla mężczyzn polecany jest test HPV z opcją genotypowania. Umożliwia on wykrycie typów wysokiego ryzyka (wysokoonkogennych) oraz niskiego ryzyka (niskoonkogennych). Zestaw do wykonania testu składa się m.in. ze szczoteczki do pobierania materiału, zakręcanej probówki zawierającej bufor i protokołu pobrania materiału do badania. Wymaz pobiera się szczoteczką poprzez kilkakrotne pocieranie rowka zażołędnego (wokół penisa) na całej długości. Zaleca się, aby mężczyzna nie mył genitaliów przez 12 godzin przed pobraniem próbki do badań.

Wirus HPV u mężczyzn - leczenie

Obecnie nie ma żadnej terapii ani leków, które pozwoliłyby na pozbycie się wirusa brodawczaka. Natomiast są znane metody leczenia chorób wywoływanych przez wirus HPV.

Brodawki narządów moczowo - płciowych - nieleczone brodawki mogą zniknąć same, nie zmieniać się lub rosnąć. W leczeniu zabiegowym stosujemy: elektrochirurgię, kriochirurgię (wymrażanie). Zdarza się, że niezbędne jest kilkakrotne powtórzenie kuracji, gdyż brodawki często pojawiają się ponownie w ciągu kilku miesięcy po zakończeniu leczenia.

Ważne! Leczenie brodawek narządów moczowo-płciowych u mężczyzn nie zmniejsza ryzyka zachorowaniu na  hpv u partnera sexualnego.

 

MIĘCZAK ZAKAŹNY

Do zakażenia dochodzi:
-drogą kontaktów płciowych;
-przez bezpośredni kontakt z osobą chorą;
za pośrednictwem przedmiotów i ubrań – ta droga zakażenia dominuje wśród dzieci.

PRZEBIEG ZAKAŻENIA

Okres  wylęgania  choroby  jest  długi  i  wynosi  średnio  2–3 miesiące.Na skórze pojawiają się półprzezroczyste,  guzki  w  kolorze  perłowym  lub  szarobiałym,  z  charakterystycznym zagłębieniem w części środkowej. Z guzków przy ucisku wydobywa się kaszowata treść. Wielkość wykwitów: od 1 milimetra do kilku milimetrów.

LOKALIZACJA ZMIAN CHOROBOWYCH

U  osób  dorosłych  mięczak  zakaźny  najczęściej  umiejscawia się w okolicach narządów płciowych (wzgórek łonowy, moszna, wewnętrzna powierzchnia ud, okolica pośladków).
Zakażenie występuje częściej u MSM (mężczyzn mających seks z mężczyznami) niż w pozostałej populacji mężczyzn. U osób z upośledzoną odpornością, zakażonych HIV i chorych

 

KIŁA

Kiła przenoszona jest głównie drogą płciową.
Wywołuje ją bakteria Gram-ujemna – krętek blady Treponema pallidum

Jest to chorobą  o  bogatej  symptomatologii  klinicznej. Okres wylęgania choroby trwa średnio ok.
3–4 tygodnie (kiła surowiczoujemna, tworzy się owrzodzenie).Może przebiegać w sposób utajony, ulegać samowyleczeniu lub postępować wywołując poważne zmiany narządowe

 

JAK DOCHODZI DO ZAKAŻENIA KIŁĄ?

Do zakażenia krętkiem bladym może dojść przez: kontakty sexualne,: oralne, analne vaginalne, przez uszkodzoną  skórę,  uszkodzone  błony  śluzowe,  bezpośrednio przez krwiobieg (przez ciężarną matkę na płód).
Zakaźność kiły zależy od okresu choroby, jest największa
w II okresie kiły (9–16 tydz.).
Kiła cechuje się wieloletnim przebiegiem z następującymi po sobie okresami objawowymi i bezobjawowymi.

 

KIEDY MOŻEMY PODEJRZEWAĆ ZAKAŻENIE KRĘTKIEM BLADYM (KIŁĄ)?

- gdy  w  wywiadzie pojawiają się niezabezpieczone przygodne  kontakty  seksualne: oralne, orogenitalne, analno-oralne;

- jeśli w 3–4 tyg. po kontakcie seksualnym na narządach płciowych i śluzówkach jamy ustnej pojawia się niebolesne owrzodzenie;

-kiedy w pobliżu owrzodzenia można zaobserwować powiększone węzły chłonne;

- gdy występuje wysypka plamista, plamisto-grudkowa na tułowiu, twarzy, kończynach, wysypce nie towarzyszy świąd;

- gdy  występuje  wysypka  plamisto-grudkowa  lub  grud-kowo-złuszczająca na podeszwach i dłoniach;

- kiedy obserwujemy ogniska wyłysienia na głowie, brodzie  (w  wywiadzie  niezabezpieczone  przygodne  kontakty seksualne);

– jeśli pojawiają się bóle głowy, sztywność karku, pogorsze-nie  wzroku  (w wywiadzie niezabezpieczone  przygodne kontakty seksualne).

 

PRZEBIEG KIŁY

Kiła dzieli się na dwa okresy: kiłę wczesną i kiłę późną

Kiła wczesna - trwa do 2 lat od zakażenia

Dzieli się na:

- kiłę objawową wczesną – obejmuje dwa okresy: kiłę I okresu i kiłę II okresu;
- kiłę wczesną utajoną.

 Kiła późna (III okresu) trwa wiele lat po zakażeniu (powyżej 2 lat od zakażenia)

Dzieli się na:
- kiłę  objawową  późną  –  pojawia  się  po  kilkunastu latach od zakażenia. Zmiany mogą wystąpić w każdym narządzie i układzie: w płucach, nerkach, wątrobie, układzie nerwowym, układzie kostnym;
- kiłę utajoną późną – bezobjawowe zakażenie trwające dłużej niż 2 lata,charakteryzuje się wieloletnim przebiegiem z następującymi po sobie okresami objawowymi i bezobjawowymi.

 

DIAGNOSTYKA KIŁY

Badania serologiczne są w praktyce podstawą diagnostyki kiły. Wykrywają przeciwciała tworzące się w odpowiedzi na zakażenie krętkiem bladym. Odczyny serologiczne
wykonuje się z krwi lub z płynu mózgowo-rdzeniowego.

Bardzo ważna w ustaleniu rozpoznania kiły jest informacja, w jakim czasie po kontakcie
seksualnym pojawiają się dodatnie odczyny serologiczne.
Wystepują dwa rodzaje odczynów serologicznych: klasyczne niekrętkowe i odczyny krętkowe.

Odczyny klasyczne (VDRL,RPR)charakteryzują się znaczną czułością, łatwością i szybkością wykonania. Mają głównie zastosowanie w badaniach przesiewowych w dużych grupach ludzi,  w  których  chcemy  wykryć  przypadki  podejrzane o zakażenie kiłowe.
Odczyny krętkowe (FTA,FTA-ABS,TPHA) służą głównie do diagnostyki kiły lub do weryfikacji wyników odczynów niekrętkowych.
KIŁA A HIV
Każdy chory na kiłę powinien być zbadany w kierunku HIV,
a zakażony HIV – zbadany w kierunku zakażenia krętkiem bla    .    
LECZENIE KIŁY 
We wszystkich postaciach kiły najskuteczniejszym antybioty- kiem jest Penicylina. Stosuje się różne jej postaci: Penicylinę Krystaliczną, Prokainową i Debecylinę. W przypadku uczu- lenia na Penicylinę stosuje się inne antybiotyki, takie jak: Tetracyklina, Doxycyklina lub Ceftriakson.

 

RZEŻĄCZKA

To druga co do częstości występowania choroba przenoszona drogą płciową. Wywołuje ją Gram-ujemna bakteria – dwoinka rze- żączki (Neisseria gonorrhoeae). Okres wylęgania choroby u męż- czyzn jest bardzo krótki (2–7 dni), dłuższy – u kobiet (7–14 dni).

Główne objawy choroby to:
        –  wydzielina ropna, śluzowo-ropna z cewki moczowej, pojawiająca się bardzo szybko, w 3–7 dni po kontakcie seksualnym; 

        –  objawy dysurii: ból, pieczenie w trakcie oddawania moczu; 

        –  zaczerwienienie i obrzęk ujścia cewki moczowej, zarówno 
u kobiet, jak i u mężczyzn. 

        –  u kobiet może wystąpić zaczerwienienie i obrzęk tarczy 
szyjki macicy. 
Rzeżączka jest w większości przypadków zakażeniem miejscowym, ograniczającym się do cewki moczowej u mężczyzn i kobiet oraz szyjki macicy u kobiet. U obu płci może zajmo- wać gardło, worek spojówkowy i odbyt. 
Należy pamiętać, że ryzyko zakażenia dwoinką rzeżączki jest większe u kobiet niż u mężczyzn. Eksponowana na zakaże- nie powierzchnia błony śluzowej pochwy i szyjki macicy jest dużo większa niż powierzchnia błony śluzowej okolicy cewki moczowej u mężczyzn. 
Zmiany zachowań seksualnych spowodowały, że w ostatnich latach coraz częściej rozpoznajemy rzeżączkę gardła. Częściej u osób mających kontakty orogenitalne. Choroba objawia się zapaleniem gardła, zaczerwieniem, obrzękiem łuków podnie- biennych i tylnej ściany gardła oraz ropną wydzieliną.

 

JAK ROZPOZNAJEMY RZEŻĄCZKĘ?

– Obecność ropnej wydzieliny z cewki moczowej, objawy dysurii pojawiające się po kontaktach seksualnych: u mężczyzn w okolicach 2–5 dnia, u kobiet około 7 dnia.
– Stwierdzenie dwoinek rzeżączki w badaniu mikroskopo- wym (barwienie metodą Grama lub błękitem metylenowym). – W hodowli (rzeżączka gardła, spojówek, odbytu).
– Stwierdzenie dwoinek rzeżączki innymi metodami diagnostycznymi: najczęściej PCR (reakcja łańcuchowej polime- razy), LCR (reakcja łańcuchowa ligazy).
– W razie podejrzenia rzeżączki gardła należy pamiętać o wykonaniu testów fermentacji cukrów (testy pozwalają odróżnić dwoinki rzeżączki od dwoinek meningokoków)

 

LECZENIE RZEŻĄCZKI

Stosuje się doustne lub domięśniowe antybiotyki w wysokiej dawce jednorazowej.
Główne antybiotyki to: Ceftriakson, Biotrakson im. 500 mg w iniekcji jednorazowo, Ofloksacyna (nie stoso- wać u ciężarnych), Azytromycuna 2g.po jednorzowo, Ciprofloksacyna, Penicylina Prokainowa.
Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (NGU) wywołują:
Chlamydia Trachomatis typ serologiczny D–K, rzadziej B (w ok. 35–70% przypadków osób cierpiących na nierzeżącz- kowe zapalenie cewki moczowej).
Inne bakterie (30% przypadków osób cierpiących na NGU):

        –  Ureoplazma urealyticum; 

        –  Gardnerella vaginalis; 

        –  Trichomonas vaginalis; 

        –  Herpes virus; 

        –  Candida albicans

Lekiem z wyboru jest Azytromycyna, Doxycyklina, Erytromycyna, Ofloksacyna.